آغوش های باز برای دیابت - مجله سرگرمی

آغوش های باز برای دیابت

میوه، نوشابه های رژیمی و خیلی از توصیه های دیگری که به دیابتی ها می گردد، زیاد حقیقت ندارد . ما حقیقت را از زبان دکتر وفا می شنویم...

دیابت شیرین اولین بار در سال 1552 قبل از میلاد در پاپیروس های مصری توصیف شد. حشرات دور ادرار شیرین کسانی که ادرار زیادی دفع می کردند، جمع می شدند و افرادی که ادرار شیرین را می چشیدند، می توانستند به تشخیص برسند...

طبق برآورد فدراسیون بین المللی دیابت در سال 194،2003 میلیون دیابتی در سراسر جهان زندگی می نمایند و تخمین زده می گردد که در سال 2025 این تعداد به 333 میلیون نفر برسد. با توجه به این که دیابت برای سلامت جهانیان یک تهدید است، می توان گفت که بالغ بر 6/3 درصد از جمعیت جهان با دیابت زندگی می نمایند. در حال حاضر دیابت چهارمین علت مرگ و میر در بیشتر کشورهای پیشرفته است. در حالت طبیعی، غذا در معده تبدیل به گلوگز یا همان قند خون می گردد و قند از معده وارد جریان خون می گردد. لوزالمعده (پانکراس) هورمون انسولین ترشح می نماید و این هورمون باعث می گردد قند از جریان خوان وارد سلول های بدن گردد. در نتیجه مقدار قند خون در حد نرمال و متعادل باقی می ماند.

در بیماری دیابت، انسولین به مقدار کافی در بدن وجود ندارد یا انسولین موجود نمی تواند وظایف خود را به درستی انجام دهد؛ در نتیجه به علت وجود مقاومت در برابر آن، قند خون نمی تواند به طور مؤثری وارد سلول های بدن گردد و مقدارش بالا می رود.

دیابت نوع 1

اغلب در سنین پیش از 30 سالگی به وجود می آید و به آن دیابت جوانی می گویند. این نوع دیابت15-10 درصد کل مبتلایان دیابت را تشکیل می دهد. در این بیماری، فراوری انسولین از پانکراس به علت از بین رفتن سلول های سازنده انسولین، متوقف می گردد و به همین علت، افراد مبتلا به این نوع دیابت، باید از بدو تشخیص انسولین مورد احتیاج بدن را به صورت تزریقی و روزانه تأمین نمایند. از این رو به آن دیابت وابسته به انسولین هم می گویند.

دیابت نوع 2 یا دیابت غیر وابسته به انسولین یا دیابت عظیمسالان

در افراد بالای 30 سال و چاق دیده می گردد که90-85 درصد کل موارد دیابت را شامل می گردد. در این گونه از بیماری دیابت، انسولین فراوری شده از پانکراس به مقدار کافی انسولین ترشح نمی نماید. یا این که انسولین ترشح شده، به علت پاسخ نامناسب سلول های بدن به آن، مخصوصاً در افراد چاق، کارآیی لازم را ندارد.

تغدیه بیماران دیابتی از نظر دکتر محمد رضا وفا

بیماری دیابت نوع یک بیشتر در بچه ها و نوجوانان دیده می گردد و چون بیمار در سنین رشد است، باید مطمئن باشیم مواد مورد احتیاج برای رشدش تأمین می گردد و در عین حال نوع و مقدار کربوهیدرات ها یا غذای نشاسته ای یا غذاهای حاوی قند های ساده مصرفی او باید کنترل گردد. یعنی با توجه به مقدار دوز انسولین مصرفی کودک، باید مقدار کل کربوهیدرات مجاز برای او را محاسبه نموده و به طور دقیق در وعده های غذایی طول روز (شامل سه وعده غذایی اصلی و سه میان وعده) پخش کرد. در دیابت نوع یک، دوز انسولین و شرایط فیزیولوژیک بدن از عوامل مهم هستند؛ پس مقدار کربوهیدرات کم در هر وعده با تناوب زیاد در طول روز، البته با توجه به مقدار انسولین مصرفی این افراد، از اصول کلی تغذیه ای برای دیابت نوع یک است.

نمایه گلایسمی

مقدار قندی که در اثر هضم و جذب کربوهیدرات های مختلف آزاد می گردد، کاملاً فرق دارد و این تفاوت با نمایه گلایسمی نشان داده می گردد. گروه خاصی از غذاها مثلاً غلات را فرض کنید؛ سرعت هضم و جذب و مقدار قند آزاد شده از 100 گرم برنج، 100 گرم نان سنگک کاملاً فرق دارد. یعنی در زمانی معین 100 گرم نان لواش قند خون را سریع تر بالا می برد اما نان سنگک به علت داشتن فیبر زیاد، سرعت هضم و جذب کمتری دارد و قند خون را هم کمتر افزایش می دهد. پس می گوییم نمایه گلایسمی نان سنگک از نان لواش کمتر است.

بالاخره چه بخوریم؟

دیابت نوع دو: اساساً قندهای ساده، چه ساکارز (در قند و شکر) و چه فروکتوز (قند میوه) که هضم و جذب سریع و نمایه گلایسمی بالایی دارند، باید در بیماری دیابت کنترل شوند.

از قدیم شنیده ایم، کسانی که مرض قند دارند، چای خود را با قند و شکر میل ننمایند و در عوض از توت خشک و خرما و کشمش استفاده نمایند. در مقادیر مساوی، گلوکز نسبت به فروکتوز جذب سریع تری دارد و قند خون را بیشتر بالا می برد؛ اما بیشتر افراد حجم میوه ها و در اصل حجم فروکتوز وارده به بدنشان را نادیده می گیرند. مثلاً فرض کنید شخص دیابتی چای خود را به جای یک حبه قند کوچک با چهار خرما صرف کند؛ حال این مقدار قندی که خرما وارد بدن می نماید هم بسیار زیاد است و می تواند خطرات بسیار بیشتری را به بار آورد. کل قندهای ساده در بیماری دیابت محاسبه می شوند. کسانی که میوه های حاوی فروکتوز بالا را به طور بی رویه مصرف می نمایند، باید توجه داشته باشند که فروکتوز موجب تحریک ترشح انسولین نمی گردد؛ بلکه ماندگاری بیشتری در خون دارد و مانند عاملی اکسید نماینده عمل می نماید و می تواند عوارض شدید و دراز مدتی را برای شخص به وجود می آورد. فروکتوز در بدن به راحتی به تری گلیسریدها تبدیل می گردد؛ بنا براین احتمال افزایش طیف چربی های خون که خود از عوارض بیماری دیابت است، در این افراد بیشتر است؛ پس مصرف کنترل نشده فروکتوز احتمال اختلالات چربی خون و در نهایت بیماری های قلبی-عروقی را افزایش می دهد.

دیابت بارداری: به طور طبیعی، ترشح هورمون های رشد، گلوکاگون، کورتیزول، آدرنالین، در دوران بارداری افزایش می یابد و تمام این هورمون ها عملکردی مخالف با هورمون انسولین دارند. پس در دوره بارداری به علت این تغییرات فیریولوژیک، مقدار انسولین کاهش می یابد. حال اگر خانم بارداری در خانواده سابقه بیماری دیابت داشته باشد، قبل از بارداری هم مقداری اضافه وزن داشته باشد، کم تحرک باشد و در دوره بارداری هم از غذاهای نامناسب استفاده کند، تمام این عوامل باعث می شوند که این خانم بارداری خود را با خطر بیشتری آغاز کند. مثلاً اگر شخصی با سابقه ژنتیک بیماری دیابت، در دوران بارداری اش از غذاهایی با نمایه گلایسمی بالا مصرف کند، استعداد ابتلا به دیابت در دوران بارداری برایش بیشتر خواهد بود؛ زیرا انسولین بدن او به علت تغییرات طبیعی بدن در طول دوران بارداری، توانایی تنظیم قند خون را نخواهد داشت. در این صورت، هم مسائل زیادی برای مادر به وجود خواهد آمد و هم چنین دچار بیماری های دراز مدتی خواهد شد؛ مثلاً ممکن است نوزادی با جثه عظیم به جهان آورد که در این صورت احتمال چاقی و ابتلا به بیماری های مزمن بیشتر خواهد بود. می توان گفت 50 الی 70 درصد مادرانی که دچار دیابت بارداری می شوند در آینده و بعد از طی دوران بارداری به دیابت نوع دو مبتلا خواهند شد.

خانمی که در دوران بارداری دیابت به سراغش آمده، باید مانند دیگر بیماران دیابت نوع دو مقدار کل و نوع کربو هیدرات مصرفی، فاصله وعده های غذایی و نمایه گلایسمی کربو هیدرات ها را در کل دوره بارداری اش کنترل کند و دقت کند ویتامین ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب ضروری و پروتئین کافی برای رشد مطلوب جنینش را دریافت کند. مراجعه به مشاور تغدیه در این دوران بسیار حائز اهمیت است.

نکته : دیابت بارداری در دوران بارداری رخ می دهد. این نوع دیابت معمولاً گذرا است و بعد از اتمام حاملگی بهبود می یابد. البته خانم های مبتلا به دیابت بارداری ، کمی در خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.

پیشگیری را جدی بگیرید

قاطعانه می گویم که پیشگیری از دیابت ممکن است هر قدر هم سابقه فامیلی دیابت در یک خانواده زیاد باشد فرد می تواند با دانش و اطلاعات تغذیه ای تازه از الگوی غذایی سالم تبعیت کند و از تمام گروه های غذایی به مقدار متناسب میل کند؛ اما ضروری است به نکات ظریف تغدیه ای بها دهد. سرانه مصرف میوه و سبزی در کشور ما بسیار پایین است. همان طور که می دانید، میوه و سبزی سرشار از فیبرها و ویتامین ها هستند که در تعادل قند خون و تعادل متابولیک بدن نقش بسیار مهمی دارند. از طرفی، مصرف غذاهای با دانسیته انرژی بالا و زمینه ساز چاقی هم هواداران زیادی دارد. تأکید می کنم یکی از مهم ترین عوامل بروز دیابت چاقی و کم تحرکی است؛ به این ترتیب اگر فردی در خانواده خود سابقه دیابت داشته باشد، دچار چاقی گردد و کم تحرک هم باشد، آغوشش را برای بیماری دیابت باز نموده است! و به عکس اگر بتواند وزن خود را کنترل کند و فعالیت فیزیکی و ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجاند و از الگوی غذایی سالمی هم پیروی کند، قادر است این بیماری را برای همواره از خود براند.

نوشابه های رژیمی کاره ای نیستند

نوشابه های گاز دار فقط از جنبه قند زیاد مورد بحث نیستند؛ دیگر ترکیبات مضر آنها هم به شدت برای بدن ضرر دارد (مثلاً کولا محرک ترشح اسید معده است) و اصلاً به اسم ماده غذایی ارزشمند به حساب نمی آیند. نوشابه های رژیمی هم به علت داشتن قند مصنوعی برای افراد تبلیغ می شوند. قند مصنوعی در بدن متابولیزه نمی گردد و مقدار قند خون را بالا نمی برد اما اغلب قندهای مصنوعی در مقایسه با مقدار مساوی قندهای معمولی، شیرینی بیشتری دارند و فرد مصرف نماینده به طور غیر طبیعی حس چشایی خود را تضعیف می نماید. باید توجه کنیم که حواس انسان همواره حالت سازشی دارد و اگر شخصی خود را به مصرف این قندهای مصنوعی عادت بدهد و بعد از مدتی بخواهد برای تنوع یک خرما میل کند، این خرما دیگر برایش حس شیرینی ایجاد نمی نماید؛ به طور کلی قندهای معمولی دیگر برایش آن حس شیرینی قبلی را نخواهند داشت و فرد مجبور می گردد برای ایجاد احساس شیرینی که در قندهای مصنوعی حس می نموده، مقدار قند طبیعی مصرفی خود را افزایش دهد تا بخشی از شیرینی تجربه شده با قند مصنوعی را داشته باشد.

دیابتی ها! چربی را بی خیال شوید!

توجه به مقدار و نوع چربی مصرفی در بیماران دیابتی بسیار با اهمیت است . با توجه به مقدار انرژی مورد احتیاج و شرایط فردی بیمار دیابتی مقدار کل چربی مجاز محاسبه می گردد. معمولاً 55 تا 65 درصد این انرژی باز کربو هیدرات هایی که نمایه گلایسمی پایین دارند تأمین می گردد، 25 درصد این انرژی هم از چربی های فاقد اسیدهای چرب اشباع در گوشت قرمز، روغن نباتی، شیر و لبنیات به مقدار فراوان وجود دارد که می تواند اختلالات چربی خون را افزایش دهد. اسیدهای چرب غیر اشباع با یک باند دوگانه مثل اولئیک اسید روغن زیتون، اسیدهای چرب با چند باند دو گانه مانند اسیدهای چرب امگا 3 در ماهی ، میگو و به مقدار کم در مرغ وجود دارند.

متخصص تغذیه مشاوری برای زندگی شما

بیشتر افراد تصور می نمایند که فقط چاق ها باید به متخصص تغذیه مراجعه نمایند. به طورصریح و روشن عرض می کنم، بیماران دیابتی به تنهایی قادر به تنظیم قند خون شان نیستند و مهم ترین احتیاجشان یک برنامه غذایی دقیق به همراه آموزش های تغدیه ای از طرف یک مشاور تغذیه ای است.

ما نه تنها برای بیماران دیابتی، بلکه برای افرادی که بیماری های قلبی- عروقی ، بیماری های کبدی، بیماری های کلیوی، بیماری های متابولیسمی و تمام بیماری هایی که به هر نحوی با تغذیه انسان مرتبط می شوند ، برنامه های غذایی ویژه تنظیم می کنیم.

منبع:نشریه زندگی ایده آل شماره 45

/ج

shop98ia.ir: مجله فروشگاهی: آخرین اخبار و مقالات تجارت الکترونیک

samitm.ir: مجله سامی: وبلاگ نقد و بررسی کالاها و اخبار تولیدات صنایع

منبع: راسخون